ABD Başkanı Donald Trump’ın imzaladığı yeni kararname, küresel ticaret dengelerini alt üst edecek nitelikte. 5 Nisan itibarıyla yürürlüğe giren düzenlemeler, ABD’nin ticaret yaptığı 180’den fazla ülkeyi doğrudan etkileyecek. Ekonomistler bu hamlenin 1929 Büyük Buhran dönemindeki korumacı politikaları hatırlattığını ve küresel ekonomide şok dalgaları oluşturabileceğini belirtiyor.
Otomotiv Sektörüne Yüzde 25 Ek Vergi Getirildi
Yeni düzenlemelerin en çarpıcı etkisi otomotiv sektöründe görülecek. Tüm ithal otomotiv ürünlerine ek %25 gümrük vergisi getirildi. Bu karar özellikle Avrupa Birliği ülkeleri ve Japonya gibi otomotiv ihracatçısı ülkeleri derinden etkileyecek. Vergi artışı, ABD’de satılan ithal araçların fiyatlarında ortalama %15-20’lik bir zam olarak yansıyacak.
Genel ithalat kapsamında ise %10’luk temel bir gümrük vergisi uygulanmaya başlandı. Bu vergiden en çok etkilenecek ürün grupları arasında:
- Elektronik eşyalar
- Tekstil ürünleri
- Dayanıklı tüketim malları
- Makine ve ekipmanlar yer alıyor.
Ülkelere Göre Farklı Vergi Oranları Belirlendi
Beyaz Saray, ülkeleri üç farklı kategoride sınıflandırdı:
- Düşük Vergi Grubu (%10): Türkiye, İngiltere, Brezilya, Avustralya gibi 35 ülke
- Orta Vergi Grubu (%20-30): AB ülkeleri, Japonya, Güney Kore gibi 85 ülke
- Yüksek Vergi Grubu (%40-54): Çin, Vietnam, Kamboçya gibi 60 ülke
Türkiye, ABD’nin yeni gümrük vergileri karşısında %10’luk en düşük vergi diliminde yer alıyor. Ancak bu durum, bazı sektörlerde önemli zorlukları beraberinde getirecek. Otomotiv sektörü, ABD’ye ihraç edilen OEM parçalarında yaşanacak maliyet artışıyla karşı karşıya kalacak. Yedek parça fiyatlarının %15-20 oranında artması beklenirken, bu durum Türk otomotiv yan sanayisinin rekabet gücünü olumsuz etkileyebilir.
Tekstil sektörü de bu gelişmelerden nasibini alacak gibi görünüyor. Hazır giyim ürünlerinde %8-10 arasında maliyet artışı öngörülürken, ABD pazarında fiyat avantajının kaybedilmesi endişeleri bulunuyor. Çelik sektörü ise ton başına 50-60 dolar ek maliyetle karşılaşabilir ve ABD pazarındaki payını korumakta zorlanabilir.
Çin Ticaret Bakanlığı, ABD’nin bu kararını kesin bir dille reddettiğini açıkladı. Yapılan açıklamada, haklarını korumak için gerekli tüm karşı önlemlerin alınacağı vurgulandı. Avrupa Birliği yetkilileri ise iki hafta içinde misilleme niteliğinde tarifeler açıklayacaklarını duyurdu. Bu gelişmeler, ekonomistler arasında küresel ticaret savaşlarının yeniden alevlenebileceği endişelerini artırıyor.
Ekonomi uzmanları, önümüzdeki dönem için üç temel senaryo üzerinde duruyor. En kötümser senaryo, ticaret savaşlarının kontrolden çıkarak küresel bir resesyonu tetiklemesi. Orta vadeli senaryo, bazı sektörlerde daralma yaşanırken genel ekonominin yavaşlaması. En iyimser senaryo ise taraflar arasında yapılacak müzakerelerle kısmi çözümler bulunması ve etkilerin sınırlı kalması. Özellikle teknoloji devlerinin karmaşık tedarik zincirlerinde yaşanabilecek aksaklıklar, küresel üretimi olumsuz etkileyebilir.
