Berza Şimşek, Merve Kara-Kaşka
BBC Türkçe
Proje okulları olarak bilinen Türkiye'nin en başarılı bazı liselerinde öğretmen atamalarına karşı protestolar devam ediyor.
Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası (Eğitim Sen), yüzlerce nitelikli ve deneyimli öğretmenin atanamadığını, bunun da eğitimin kalitesini etkilediğini savundu.
Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) atamaların görev süresi dolan ve proje okullarında norm fazlası durumda olan öğretmenleri etkilediğini söyledi.
Bakan Yusuf Tekin Türkiye genelinde 38 bin öğretmenin görev süresinin dolduğunu ve yüzde 80'inin görev süresinin uzatıldığını belirtti.
Haberin başlığını atlayın ve okumaya devam edin
14 Nisan'da basın mensuplarının sorularını yanıtlayan Tekin, yaklaşık altı bin öğretmenin görev süresinin uzatılmadığını söyledi.
İstanbul Valiliği'ne göre bu öğretmenlerin 1471'i kentteki proje okullarında çalışıyordu.
Eğitim Sen atamalarda kriterlerin şeffaf olmamasını eleştirdi.
BBC Türkçe'ye konuşan bazı proje okulu öğretmenleri atanmayanlar arasında Eğitim Bir Sen ve Eğitim Sen dahil farklı sendikalardan öğretmenler olduğunu ve kriterlerin neler olduğunu bilmediklerini belirtti.
Bakan Tekin, "Süresi uzatılmayan arasında 40 yıldır aynı okulda çalışanlar var, peki bu okullarda diğer öğretmenlerimizin görev hakkı yok mu? Biz başka ülkeden öğretmen getirmiyoruz, çalışkanlıklarıyla, performanslarıyla, öğrenci iletişimiyle ön plana çıkmış arkadaşlarımızı getiriyoruz" dedi.
"Bu okullarda eğitimi sekteye sokacak herhangi bir eylemin içinde olamayız"diye ekledi.
Tekin, 20'ye yakın okulda gerçekleştiğini söylediği protestoları çoğunlukla mezun dernekleri tarafından organize edilen "siyasi amaçlı manipülasyon çabası" olarak nitelendirdi.
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı'ndan yapılan açıklamada, öğretmenlerin açığa alınması ya da işten çıkarılmasının söz konusu olmadığı kaydedildi.
Bakanlık tarafından öğretmenlere 10 okul tercih hakkı tanındığı, herhangi bir okula yerleşemeyenlerin de "ihtiyaç duyulan eğitim kurumlarına hizmet puanı üstünlüğüne göre yerleştirilecekleri" kaydedildi.
BBC Türkçe proje okullarında yaşanan atama tartışmalarını araştırdı.
'Atandık ama neye göre bilmiyoruz'
MEB, proje okulları için bu yıl öğretmen atama ve yönetici görevlendirme sonuçlarını 8 Nisan'da yayımladı.
Atama sonuçlarının yayımlanmasının ardından Eğitim Sen yüzlerce öğretmenin görev yaptığı okula atanmadığını açıkladı.
Eğitim Sen'in BBC Türkçe'yle paylaştığı verilere göre, çalıştığı okula ataması yapılmayan öğretmen sayıları, Ankara'da 33 lisede 366; Bursa'da 166; İzmir Atatürk lisesinde 50 civarında.
Türkiye genelinde İstanbul, Ankara, İzmir ve Muğla dahil bazı kentlerdeki okullarda eylemler devam ediyor.
Eğitim Sen Genel Başkanı Kemal Irmak 11 Nisan'da yaptığı basın açıklamasında, proje okulu atamalarının "keyfi yapıldığını" savundu:
"Atamalarda; mesleki kıdem, hizmet süresi, akademik yeterlilik ve performans gibi nesnel kriterlerin olmaması, bu uygulamaların keyfiliğini gözler önüne sermektedir" dedi.
MEB tarafından yapılan yazılı açıklamada, atamaların görev süresi dolan ve proje okullarında norm fazlası durumda olan öğretmenleri etkilediği belirtildi.
"Yıllardır aynı usulden yapılan bir işin sadece denk gelmesinden dolayı ülkedeki siyasi gelişmelere bağlamak, eğitim ailesine haksızlıktır" ifadeleri kullanıldı.
BBC Türkçe'nin sorularını yanıtlayan Eğitim Sen Yükseköğretim ve Eğitim Sekreteri Evrim Gülez, yeniden atanma isteyen ancak atanmayan öğretmenler "fazla ise bu okullara atama yapılmamış olması gerekirdi. Ancak onlarca öğretmen atandı" dedi.
Proje okullarında söz konusu öğretmenlerin görev süreleri ortalama 15 yılın üzerindeyken, 2020 yılında yürürlüğe giren mevcut yönetmelikle bu süre 4+4 olmak üzere toplamda 8 yıl ile sınırlandırılmıştı.
Gülez'e göre, "Atamalarda mesleki kıdem, hizmet süresi, akademik yeterlilik ve performans gibi nesnel kriterlerin olmaması, bu uygulamanın keyfiliğini gözler önüne sermektedir".
"Bu uygulamalar, kamu yönetimi ilkelerine, hukuka ve kamu yararına açıkça aykırıdır. Bir an önce yapılan bu atamalar iptal edilmeli" diyor.
BBC Türkçe'ye konuşan iki farklı ilden üç proje okulu öğretmeni, okullarında atanmayan öğretmenler arasında Eğitim Bir Sen ve Eğitim Sen dahil farklı sendikalardan olan ve hiçbir sendikaya üye olmayanların da olduğunu belirtti.
İsimlerinin ve görev yerlerinin açıklanmasını istemeyen öğretmenler atanma kriterlerinin neler olduğunu bilmediklerini söyledi.
Öğretmenlerden biri, "Atandık ama neye göre atandık doğrusu biz de bilmiyoruz" dedi.
İstanbul'da 1471 öğretmenin görev süresi uzatılmadı
Sosyal medyada #ÖğretmenimeDokunma ve #LisemeDokunma etiketleriyle Kadıköy Anadolu Lisesi, Beşiktaş Atatürk Anadolu Lisesi, Beşiktaş Anadolu Lisesi, Vefa Lisesi'nin de aralarında olduğu çeşitli liselerde öğretmenlerinin görev yeri değişikliğine tepki olarak öğrencilerin protesto gösterisine ilişkin videolar paylaşılıyor.
İstanbul Valiliği, 14 Nisan'da yaptığı yazılı açıklamada 8 bin 380 öğretmenin proje eğitimlerine atandığını söyledi.
Bu, İstanbul'daki mevcut toplam öğretmen kadrosunun yaklaşık yüzde 1'ini, proje okullarının öğretmen kadrosunun ise yüzde 10'unu oluşturuyor.
Valilik, bu okullarda görev yaptıktan sonra herhangi bir tercihine yerleştirilmeyen öğretmen sayısını 1471 olarak açıkladı.
İdare bunun gerekçesini, görev süresinin dolması ya da öğretmenlerin tercihlerine bağlı olarak atamalarının gerçekleşmemesi olarak gösterdi.
Buna göre, ilgili öğretmenler yeni okullarına, il ve ilçe içerisinde tercihleri doğrultusunda branşlarında ihtiyaç duyulan eğitim kurumlarına hizmet puanı üstünlüğüne göre yerleştirilecek.
Valilik, öğretmenlerin "herhangi bir mağduriyetlerinin" söz konusu olmadığını da vurguladı.
Eğitim Sen'den Evrim Gülez'in BBC Türkçe ile paylaştığı bilgilere göre, sadece Sakıp Sabancı Anadolu Lisesinde 35 öğretmenin, Beşiktaş Anadolu Lisesinde 30'dan fazla öğretmenin çalıştıkları okulda dört yılı doldurup yeniden atama istemelerine rağmen atanmalarının yapılmadığını söylüyor.
"Ataması bu okullara yeniden yapılmayan öğretmenler de norm kadro fazlası olarak tekrar tayin istemek zorunda kalacaklar. İstemedikleri halde il ve ilçe içinde resen atanmayla karşı karşıya kalacaklar."
"Herhangi bir okula atanamamaları durumunda İl ve İlçe MEM'lerde [Milli Eğitim Müdürlükleri] depo öğretmen olarak çalışacaklar. Kurdukları düzenleri bozulacak, bunların aileleri, çocukları, kendilerine kurdukları bir yaşam şekli vardı. Bu keyfi atamalarla bunların hepsi bozulacak" diye ekliyor.
Öğrenciler ne düşünüyor?
Beşiktaş Atatürk Anadolu Lisesi 2018 mezunu gazeteci Öykü Bayar BBC Türkçe'ye, 11 Nisan Cuma günü öğrencilerin çağrısı üzerine mezunlar olarak desteğe gittiklerini söyledi.
Okulun bahçesini dolduracak şekilde 200-300 öğrencinin toplandığını söyleyen Bayar, şunları aktardı:
"Öğrenciler bir gecede önlerine çıkan hocalarının görev yerleri değişikliği kararına karşı oldukça tepkililer.
"Hocaları senelerdir bu okula emek vermiş insanlar. Öğrencinin çıkarını düşünen hocalar ve öğrenciler bu sebeple hocalarıyla bir dayanışma içerisinde bulunmak istiyorlar."
Bayar, öğrencilerin derslere girmeyip okul bahçesinde oturarak, 'Yaşasın Öğrenci Dayanışması', 'Susma Sustukça Sıra Sana Gelecek' gibi sloganlar atarak hocalarına destek verdiklerini, bir yandan da görev yerleri değiştirilen hocalarının isimlerini söylediklerini aktarıyor.
Bayar'ın ifadelerine göre, öğrenciler yüksek puanlarla girdikleri okuldaki "değerli hocaların" gitmesine, üniversite sınavlarındaki başarılarını etkileyeceği için de tepki gösteriyor.
Öğrenciler, "Bu hocalarımıza olduğu kadar bize de yapılan bir haksızlık" diyor.
Öğrenciler mezunlarla buluşmak için daha sonra okul yakınındaki Yahya Kemal Beyatlı Parkı'na gittiler.
Bayar, "Bu parkta da mezun öğrencilerle beraber bir forum düzenlendi. Ne yapılmak isteniyor? Diğer okullardaki arkadaşlarımızla nasıl iletişime geçebiliriz? Bunu nasıl daha sürdürülebilir bir hale getirebiliriz? Bunu konuştular" diyor.
Bayar, Beşiktaş Atatürk Anadolu Lisesi'nde görev yeri değiştirilen 15 öğretmenin 6'sının Eğitim Sen'li olduğunu belirtti.
BBC Türkçe, bu iddiayı bağımsız kaynaklardan doğrulayamadı.
MEB tarafından yapılan yazılı açıklamada, atamaların sendikalarla ilişkili olduğu iddiaları reddedildi.
"İddia edildiği gibi bir veya iki sendikanın üyeleri atandığı doğru değildir" diyen Bakanlık, proje okullarındaki tüm sendikalı öğretmen oranlarında değişimin artı veya eksi yüzde 3 oranında gerçekleştiğini belirtti.
"Bunun yanında proje okullarında görev yapan öğretmenlerden hiçbir sendikaya bağlı olmayan öğretmen oranı yüzde 18,6'dır" diye ekledi.
Proje okulu nedir, atamalar neden tartışılıyor?
Resmi adı Özel Proje ve Program Uygulayan Okullar olan proje okullar 2014 yılında yürürlüğe girmişti.
Ulusal veya uluslararası proje yürüten okul ve kurumlar "proje okulu" olarak adlandırılıyor.
Okullar yurt içi veya yurt dışında, yerli veya yabancı kurum ve kuruluşlarla iş birliği anlaşması çerçevesinde kurulabiliyor.
Proje okullar tekstilden spora ve bilişime farklı alanlarda uzmanlaşma sağlayabiliyor.
Proje okullarında çalışan öğretmenlerin görev süresi daha önce ortalama 15 yılı geçebiliyorken, 2020 yılındaki mevzuat değişikliğiyle süre 4 artı 4 olmak üzere sekiz yıl ile sınırlandı.
Eğitim Sen, proje okulları uygulamasına ilk günden itibaren karşı çıktığını ancak taleplerinin yanıtsız kaldığını söylüyor.
Evrim Gülez, atama yetkilerinin tamamen Bakanlık onayına bağlandığı mevcut sistemin liyakati "tamamen"ortadan kaldırdığını; öğretmen ve yönetici atamalarını "siyasal ve sendikal yakınlık zeminine" indirgediğini savunuyor.
BBC Türkçe'nin sorularını yanıtlayan Eğitim Sen Sekreteri Gülez, atamaların dört artı dört şekline yapılmasının eğitim sürekliliğinin olumsuz etkileyeceğini savunuyor:
"Öğretmenlerin ilk 4 yılın sonunda yeniden okullarına atanmamış olması eğitimciler açısından bir sorun olduğu kadar öğrenciler eğitimin sürekliliği ve niteliği açısından da bir problem.
"Yıl bitmeden okullarda bu kadar yoğun bir öğretmen sirkülasyonu öğrencilerin psikolojisini, derse olan bağlılığını, eğitime ve geleceğe olan inancını da sarsıyor."
Eğitim Sen, proje okullarına öğretmen atamalarında sınav ve değerlendirme sisteminin getirilmesi ve 2015 öncesindeki düzenli sınav sistemine geri dönülmesi çağrısında bulunuyor.
Sendika ayrıca proje okullarına atamalar için ayrı bir takvim belirlenmemesi gerektiğini savunuyor. Sürecin genel atama takvimine entegre edilmesini talep ediyor.
