TRUMP’IN YENİ GÜMRÜK VERGİLERİ AÇIKLANIYOR
ABD Başkanı Donald Trump’ın bugün yeni gümrük vergileri ile ilgili açıklama yapması bekleniyor. Trump, bu seferki vergilerin tüm ülkeleri etkileyebileceğini belirtti. Bu yıl içinde en büyük ticaret ortakları olan Meksika, Kanada ve Çin başta olmak üzere çeşitli ülkelere yeni gümrük vergileri getirildi. Trump, bu uygulamaların ithal ürünleri pahalılaştırarak yerli üretimi artıracağını savunuyor. Ancak bu durum, tüketicilerin ödediği faturaların da artması anlamına geliyor. Gümrük vergileri, diğer ülkelerden ithal edilen ürünlere uygulanıyor. Örneğin, 100 dolarlık bir ürün için yüzde 25 gümrük vergisi uygulanıyorsa, o ürünü ithal eden şirket devlete 25 dolar vergi ödeyecek. Şirketler genellikle bu maliyeti fiyatlarına ekleyerek tüketicilere yansıtıyor.
VERGİLERİN EKONOMİK VİZYONU
Gümrük vergileri, Trump’ın ekonomik vizyonunun kritik bir parçası olarak öne çıkıyor. Trump, “Gümrük” kelimesinin en sevdiği kelime olduğunu söylüyor. Vergiler sayesinde ABD’li tüketicilerin daha fazla yerli üretim ürün satın alacağını, sonuç olarak ülke ekonomisinin büyüyeceğini ve vergi gelirlerinin artacağını savunuyor. Bu politikası, ekonomik küçülmeye yol açabileceği yönündeki eleştirilere karşı çıkıyor. Ticaret Bakanı Howard Lutnick ise, ekonomik küçülme olsa bile gümrük vergilerinin buna değeceğini belirtiyor. Ekonomistler, şirketlerin gümrük vergilerini tüketicilere yansıtacağı için ürün fiyatlarının artmasını bekliyor. Biradan viskiye, avokadodan benzine kadar pek çok ürün bu durumdan etkilenebilir.
İTHAL ARAÇLARA UYGULANACAK GÜMRÜK VERGİLERİ
Trump’ın ilk hedefi ithal arabalar. Geçen yıl ABD, 240 milyar dolarlık araba ithal etti ve bu rakam ülkedeki satışların yaklaşık yarısını oluşturdu. Bugünden itibaren ithal araçlara yüzde 25 gümrük vergisi uygulanmaya başlanacak. Araç parçalarının da muhtemelen Mayıs ayından itibaren aynı vergiden etkilenmesi bekleniyor. Trump’ın Kanada ve Meksika’ya uyguladığı gümrük vergileri, araç fiyatlarının artmasına neden olmuştu. Anderson Economic Group analistlerine göre, Meksika ve Kanada’da üretilen parçalarla yapılan araçların fiyatları 4 bin ile 10 bin dolar arasında yükselebiliyor. Ticaret Bakanlığı verileri, 2024 Aralık ayında ABD’nin 1,5 milyar dolar ile Türkiye’nin en fazla ihracat yaptığı ikinci ülke olduğuna işaret ediyor.
VERGİLERİN ETKİLERİ VE ALTERNATİF PAZARLAR
Bazı uzmanlar, bu vergilerin kur baskısı oluşturabileceğini ve Türkiye’nin faaliyet gösterdiği pazarlardaki dengeleri değiştirebileceğini söylüyor. Uluslararası danışmanlık şirketi Teneo’nun eş başkanı Wolfango Piccoli, ABD ithalatçılarının pahalılaşan Çin mallarına alternatif arayacağını ve bunun Türkiye için yeni fırsatlar yaratabileceğini belirtiyor. Piccoli, “Türkiye, rekabet avantajı olan giyim, araba parçaları ve ev eşyaları gibi alanlarda pazar payı kazanabilir. Ancak bu olası kazanım muhtemelen küçük olacaktır.” şeklinde görüş bildirdi. Ekonomist Prof. Hayri Kozanoğlu, Türkiye’nin bu süreçte özel bir konumunun olmadığını, çünkü işçi ücretlerinin en düşük olduğu ülkelere göre maliyetinin yüksek olduğunu ifade ediyor.
KÜRESEL TİCARET SAVAŞI ENDİŞELERİ
ABD devletinin finansal kalkınma kurumu Overseas Private Investment Corporation (OPIC) eski danışmanı Faruk Kahraman, Türkiye’deki üreticilerin ABD pazarında “bir kültür çatışması yaşadıklarını” ve ihracat payını artırmalarının “zor olacağını” belirtiyor. Türk-Amerikan İşadamları Derneği Başkanı Ecevit Sanlı ise Türkiye’nin ABD için alternatif tedarikçi konumuna gelebileceğini ve tekstil, otomotiv yan sanayi ile kimya sektörlerinde yeni ihracat fırsatları doğabileceğini ifade ediyor. Trump’ın gümrük vergisi uyguladığı ülkeler, ABD’den ithal edilen ürünlere karşılık olarak kendi gümrük vergilerini artırdı. Çin, bazı ABD tarım ürünlerine yüzde 10-15 arasında vergi getirdi. ABD’nin havacılık, savunma ve teknoloji şirketlerini etkileyen adımlar da atıyor. Avrupa Birliği, 1 Nisan’dan itibaren, ABD’den 26 milyar euroluk ithalatı etkileyecek yeni gümrük vergilerini uygulamaya koyma kararı aldı. Bunun yanı sıra Kanada, ABD’den ithal edilen çelik ve alüminyum gibi ürünlere yüzde 25 gümrük vergisi getirdi. Tüm bu gelişmeler, küresel ticaret savaşı endişelerini artırarak, altının değer kazanmasına ve ABD borsasının düşmesine yol açtı.
